سیستم اسپراکت اره‌های زنجیری

سیستم اسپراکت اره‌های زنجیری

 

تصویر 1: سیستم‌های اسپراکت

به طور کلی دو نوع سیستم اسپراکت در انواع اره‌های زنجیری وجود دارند. یک مدل سیستم اسپراکت یک تکه[1] (A در تصویر 1) نامیده می‌شود و دیگری سیستم اسپراکت دو تکه[2] (B در تصویر 1) است.

سیستم اسپراکت دو تکه به چند دلیل بهترین نوع سیستم محرک[3] در اره‌های زنجیری است.

• در اسپراکت دو تکه، حلقه اسپراکت[4] به خوبی در شیار تیغه ساطوری قرار می‌گیرد. تنظیم خودکار این قرار گیری به دلیل شناوری حلقه روی توپی زبانه‌دار[5] یا همان درام است.
• اسپراکت یک تکه در صورت خروج زنجیر از شیار تیغه، به دندانه زنجیر آسیب می‌رساند، در صورتی که در سیستم اسپراکت دو تکه چنین اتفاقی نمی‌افتد. در این نوع، معمولا زنجیر خارج شده داخل فضای بعدی حلقه اسپراکت می‌افتد. در آنجا، زبانه‌های کوتاه مانع از آسیب زنجیر می‌شوند.
• یک سیستم اسپراکت دو تکه گرانتر از اسپراکت یک تکه نیست. اما یک مزیت اقتصادی قابل توجه و متفاوت در ضعیف شدن یا شکستن این نوع اسپراکت اره‌های زنجیری وجود دارد. در سیستم اسپراکت دو تکه، حلقه‌ی اسپراکت یک قطعه مجزا است که ارزان بوده و به راحتی تعویض می‌شود. در اره‌های دارای کلاچ داخلی، اسپراکت دو تکه راحتی بیشتری نیز دارد. اسپراکت‌ها توسط یک خار E شکل و یک واشر (C در تصویر 1) نصب می‌شوند و این روش نصب سبب شده تا تعویض آن‌ها بدون نیاز به ابزار خاصی به راحتی انجام شود.

دنده‌ها و اندازه اسپراکت

 

تصویر2

 

گام اسپراکت، گام زنجیر و گام تیغه ساطوری باید با هم مطابقت داشته باشند. در اغلب اره‌های زنجیری گام زنجیر یکی از سه عدد.325"، 3/8" یا.404" است. در زمان تعویض اسپراکت لازم است تعداد دندانه‌ها را نیز بدانیم. برای مثال روی اسپراکت با گام 3/8"  تعداد دندانه X7 و هم X8 رایج است.

تعداد دندانه‌های اسپراکت بر دنده‌ی کاری زنجیر اره‌ اثر گذار است. اساسا، اسپراکت‌های کوچک‌تر (هفت دندانه‌ای) قدرت برش بیشتر و اسپراکت‌های بزرگ‌تر (هشت دندانه) حداکثر سرعت را برای زنجیر فراهم می‌کند.

گام اسپراکت همچنین بر قطر اسپراکت موثر است. اسپراکت 3/8" X8 بسیار نزدیک به قطر اسپراکت.404"X7 است. گام 3/8" گام کوچک‌تری است، بنابراین به جای دندانه بیشتر، تقریبا در یک سایز هستند. اگر قصد دارید به جای.404"، زنجیر با گام 3/8" انتخاب کنید، از اسپراکت 3/8" X8 استفاده نمایید که همان دنده.404"X7 را به شما می‌دهد.

اسپراکت‌های 3/8" X7 مناسب اره‌های کوچک هستند. این اره‌ها نه تنها از مزایای زنجیر 3/8" که سبک‌تر و منعطف‌تر از زنجیرهای.404" هستند بهره می‌گیرد، بلکه اسپراکت 3/8" X7 کمترین قطر را در بین تمام اسپراکت‌های هفت زبانه‌ای استاندارد دارد. این ویژگی برای اره‌های کوچک، دنده سبک را فراهم می‌کند که امکان حرکت موفق را در تیغه ساطوری بلند میسر می‌سازد.

سایز اسپراکت و خارج شدن زنجیر از شیار تیغه ساطوری[6]

اکثر کاربران اره‌ها با توجه به تجربه‌شان می‌دانند که خارج شدن زنجیر از شیار ساطوری اغلب برای اسپراکت‌های با قطر بالا اتفاق می‌افتد. و این اتفاق را به سرعت بالای زنجیر که توسط اسپراکت ایجاد می‌شود نسب می‌دهند، اما این همه ماجرا نیست. اسپراکت‌های با قطر بالاتر همچنین فاصله‌ای که زنجیر خارج از تیغه ساطوری روی پایه‌اش حرکت می‌کند را افزایش می‌دهد. این سهم هدایت نشده معمولا از نقطه ورودی روی پایه تیغه ساطوری تا نقاط تماس روی اسپراکت گسترش می‌یابد.

اگر با مشکل خارج شدن زنجیر رو به رو هستید، قبل از این که اسپراکت کوچک‌تری روی اره نصب کنید، ابتدا بررسی کنید اگر ممکن بود زنجیر را کوتاه کنید. برخی از کاربران حرفه‌ای اره زنجیری قبل از اینکه یکی از لینک‌های زنجیر را در بیاورند صبر می‌کنند تا تنظیم‌کننده زنجیر به پایانش برسد. این کار روش بدی است. بهتر است به محض این که امکانش بود زنجیر را کوتاه کنید. کوتاه کردن زنجیر مشکل خارج شدن زنجیر از شیار را به حداقل می‌رساند و به افزایش طول عمر پایه تیغه ساطوری کمک می‌کند.

پایه تیغه ساطوری معیوب دلیل بر مشکلات خارج شدن زنجیر از شیار است. در زمانی که تیغه ساطوری معیوب باشد، پایه آن باریک‌تر می‌شود این تغییر همچنین فاصله‌ای که زنجیر خارج از شیار تیغه ساطوری حرکت می‌کند را افزایش می‌دهد. بنابراین، تیغه ساطوری انتخاب کنید که پایه عریض‌تری برای عبور دادن اسپراکت‌های بزرگ‌تر داشته باشد. این موضوع به این معنی است که تیغه ساطوری جدید بهتر از تیغه ساطوری معیوب قدیمی عمل می‌کند. همچنین، هر چقدر ممکن است از زنجیر کوتاه‌تری استفاده نمایید، تا حداکثر پایداری ممکن را برای زنجیر داشته باشید.

چه زمانی اسپراکت را تعویض کنیم؟

 

تصویر 3

دستورالعمل خوب کلی این است که یک اسپراکت برای طول عمر دو زنجیر قابل استفاده است. روش دیگر تشخیص خرابی اسپراکت بررسی میله‌های سطح اسپراکت است که خراش‌های کوچکی در سطح آن‌ها ظاهر می‌شود. زمانی که چنین اشکالی مشاهده شود زمان آن فرا رسیده تا اسپراکت تعویض شود.

اما از آنچه به طور عمومی مشاهده می‌شود اکثر اسپراکت‌ها در زمان مناسب تعویض نمی‌شوند. بسیاری از کاربران حرفه‌ای از قانون "اگر نشکسته است تعویض‌اش نکن!" استفاده می‌کنند. که این قانون دقیقا مصداق قانون عمومی تعویض تایر خودرو است که "تا زمانی که باد را نگه می‌دارد از آن استفاده کن!"

لازم است اسپراکت را به موقع تعویض کنید زیرا گام اسپراکت از تنظیم خارج می‌شود[7]. یقینا پس از چرخش زیاد، در پایان اسپراکت می‌شکند اما به خاطر فرسودگی زیاد این اتفاق نمی‌افتد. زمانی که اسپراکت طوری فرسوده شود که قطرش کم شود، از تنظیم گام خارج می‌شود، در این شرایط زنجیر داخل اسپراکت گیر می‌‌کند و زنجیر زودتر از زمان معمول خراب می‌شود و در عملکرد برش نیز اثر می‌گذارد. این شرایط معمولا خیلی قبل از فرسوده شدن اسپراکت که منجر به شکستن آن نیز شود اتفاق می‌افتد.

 

تنظیم عملکرد اسپراکت

اسپراکت در عملکرد اره‌های زنجیری حرفه‌ای تأثیر بسزایی دارد. بسیاری از کاربران حرفه‌ای اره با نقش مهمی که اسپراکت ایفا می‌کند آشنا نیستند. در نتیجه نمی‌توانند از حداکثر توانمندی‌های اره خود بهره ببرند. گاهی اوقات این عدم شناخت سبب انتخاب نامناسب دستگاه اره زنجیری می‌شود. هدف ما در این مقاله کمک به کاربران برای انتخاب بهتر و رفع نیازشان است.

منظور از گام چیست؟

برای درک تنظیم اسپراکت، محل شروع درک گام است. گام در واقع روی دانه‌های زنجیر اندازه‌گیری می‌شود و عبارت است از نصف فاصله بین خطوط مرکزی سه سوراخ متوالی لینک زنجیر. حال چرا نصف فاصله سه سوراخ متوالی را اندازه می‌گیریم؟ علت آن این است که برخی زنجیرها با گام‌ غیر یکسان طراحی شده‌اند، بنابراین فاصله بین هر دو لینک زنجیر به طور کلی ثابت نیست.

 

تصویر 4

مقدار عددی گام کسری یا اعشاری است؟

دلیل دیگری که درک گام را سخت می‌کند فرم عددی استفاده شده برای توصیف آن است. امروزه مقادیر 3/8" و.404" رایج‌ترین مقادیر گام زنجیر هستند. همانطور که مشاهده می‌کنید یکی از این گام‌ها به صورت کسری و دیگری به صورت اعشاری بیان شده است. شاید راحت‌تر آن است که از یکی از این فرمت‌ها برای هر دو استفاده کنیم. اما در عمل همیشه به همین صورت بیان می‌شوند و ما هم به دنبال تغییر دادن آن نیستیم، اما باید بدانید این‌ها فقط اعدادی هستند که در ذهن‌ کاربران جا افتادند.

از طرف دیگر، با این شرایط چطور باید درک درستی از این اعداد پیدا کنیم؟ بریم کلاس ریاضی؟! نیازی نیست J

فقط کافی است به یاد داشته باشید که گام زنجیر 3/8" کمی کوچک‌تر از گام زنجیر.404" است. به همین سادگی!

از آنجا که زنجیر 3/8" کمی کوچک‌تر از زنجیر.404" است، در مقایسه اسپراکت‌ها با تعداد دندانه یکسان، اسپراکت 3/8" قطر کوچک تری نیز دارد. لازم است به یاد داشته باشید که قطر کوچک‌تر اسپراکت در سرعت و گشتاور (دنده[8]) اره اثرگذار است.

به جای استفاده از عبارت سرعت و گشتاور اره ما دوست داریم از کلمه دنده استفاده کنیم، زیرا اکثر کاربران دستگاه‌ها و وسایل از اهرم دنده برای تغییر سهم سرعت و گشتاور استفاده می‌کنند و همه می‌دانند که دنده یک گشتاور خوبی فراهم می‌کند اما سرعت کمی دارد. همینطور می‌دانند که دنده چهار سرعت خوبی فراهم می‌کند اما گشتاور کمی دارد.

اما اره‌های امروزی که گیربکس و اهرم دنده ندارند و انتقال توان به طور مستقیم توسط کلاچ صفحه‌ای گزیر از مرکز صورت می‌گیرد. در اره‌‌ها تنظیم دنده توسط اسپراکت انجام می‌شود. انتخاب یک اسپراکت صحیح برای اره در ارائه‌ی بهترین عملکرد اره تأثیر دارد. قابلیت تغییر اسپراکت به اسپراکتی متفاوت از نظر گام و تعداد دندانه موضوعی است که بحث مهم تنظیم اسپراکت را برای کاربران حرفه‌ای مطرح می‌کند.

سایز اسپراکت

گام (قطر) و تعداد دندانه‌ی اسپراکت تعین می‌کند که در هر دور گردش موتور چه میزان زنجیر حرکت کند. در حقیقت، سایز اسپراکت معمولا با گام در تعداد دندانه بیان می‌شود. برای مثال سایز اسپراکت 3/8" X8. این عبارت بیان می‌کند که گام اسپراکت 3/8" است و اسپراکت هشت دندانه دارد. و مفهوم آن این است که هر بار که میللنگ می‌گردد، اسپراکت هشت لینک از زنجیری با گام 3/8" را می‌گرداند. از آنجایی که قصد وارد شدن به دنیای ریاضی را نداریم J کار را برایتان راحت می‌کنیم. مفهوم عبارت قبلی آن است که اره‌ای با گردش RPM 13500 مجهز به اسپراکت 3/8" X8، زنجیر را با سرعت mph 75 می‌گرداند. روش دیگری که می‌توانیم توصیف کنیم این است که زنجیر در هر ثانیه به میزان 110 فوت حرکت می‌کند. جالب بود نه!

با این توضیحات می‌توانید درک کنید چرا اره‌های سرعت بالا قادر به ارائه برش خوب هستند اما گاهی اوقات این موضوع گمراه کننده است. این که زنجیرهایی پر سرعت حتما منجر به داشتن اره‌ای با سرعت برش بالا می‌شوند صحت دارد، اما اره باید توان کافی برای برش را نیز داشته باشد. اره باید فیبر چوب را جدا کند و چیپس چوب را بردارد. در این جا است که برخی کاربران اره زنجیری سر در گم می‌شوند. باید به یاد داشته باشید که سریع‌تر بودن همیشه دلیل بر بهتر بودن نیستند. لازم است که سرعت و قدرت موتور با ویژگی‌های واحد برش تناسب داشته باشند.

محاسبه سرعت برش زنجیر اره

 

سرعت بالاتر زنجیر (متناسب با قدرت لازم) معمولا سرعت برش را سریع‌تر می‌کنند. البته به طور هم زمان، رابطه‌ای معکوس بین سرعت برش بیشتر و طول عمر کاری زنجیر، تیغه ساطوری و اسپراکت وجود دارد.

فرمول محاسبه سرعت زنجیر اره

گام زنجیر را در 2 ضرب کنید.

عدد بدست آمده را در تعداد دندانه‌های اسپراکت ضرب کنید.

عدد بدست آمده را در دور در دقیقه (rpm) اره زنجیری ضرب کنید.

عدد بدست آمده همان سرعت زنجیر در واحد اینچ در دقیقه است. برای تبدیل در واحد سانتی متر در دقیقه آن را در عدد 43/2 ضرب کنید.

مثال: گام زنجیر  8/3 با  اسپراکت 7 دندانه

1. 3/8 x 2=3/4 or 0.75

1. 2.  0.75 x 7 (number of teeth on sprocket) = 5.25.

3. 5.25 x 12,000 (saw RPM) = 63,000 inches per minute.

4. 63,000 x 2.43 = 153090 cm per minute = 1530.90 m per minute

سرعت زنجیر در اره‌های SKN  در جدول ارائه شده است.

چطور می‌شود که سایز اسپراکت در سرعت و قدرت اثر گذار است؟

انتخاب صحیح اسپراکت نیازمند توجه به موضوعات متنوعی است. از جمله این که: قدرت واقعی موتور اره چقدر است؟ طول تیغه ساطوری چقدر است؟ کارآمدی دندانه برش چقدر است؟ آیا زنجیر به خوبی تیز است؟ چه مدتی تیز می‌ماند؟ موضوع اصلی یافتن جایی است که تمام این عوامل موثر با هم به تعادل می‌رسند. نقطه تعادل برای همه کاربران در شرایط کاری مختلف یکسان نیست و آگاهی از عوامل مختلف کمک بسیار زیادی در انتخاب اسپراکت مناسب می‌کند.

اسپراکت‌های بزرگ در فرسودگی درام کلاچ موثر هستند.

اسپراکت‌هایی که قطر بزرگ‌تری دراند در مقایسه با اسپراکت‌هایی که قطر کوچک تر دارند سریع‌تر به درام کلاچ (درام اسپراکت نیز نامیده می‌شود) آسیب می‌زنند. اسپراکت بزرگ‌تر نفوذ بیشتری در زبانه‌ها دارند. در نتیجه، در اره‌هایی که از اسپراکت.404" x 8 استفاده می‌کنند خرابی درام و اسپراکت بیشتر اتفاق می‌افتد. در مقابل، اسپراکت 3/8" x 7 آسان‌ترین روی آن اره‌ها است.

اگر چه فرسودگی توپی عامل مهمی در تعیین و انتخاب بهترین اسپراکت نیست، بهتر است بدانید که اسپراکت‌های بزرگ‌تر سریع‌تر خراب می‌شوند و به توجه و بازرسی بیشتری برای تعویض نیاز دارند.

---

[1] Spur style

[2] Floating sprocket system

[3] Drive system

[4] Rim sprocket

[5] Splined hub

[6] Chain throwing

[7] Get out

[8] gearing

سرویس نگهداری تیغه ساطوری اره زنجیری

سرویس نگهداری تیغه ساطوری اره زنجیری

تیغه‌های ساطوری در اره‌های زنجیری اهمیت ویژه‌ای دارند. اول، این تیغه هادی زنجیر است و زنجیر با سرعت بالایی به دور آن می‌گردد. دوم، تیغه اغلب وارد شیار برش می‌شود که ممکن است خم شود، تاب بردارد و غیره. بنابراین لازم است که کاربران اره زنجیری نحوه مراقب و بازرسی خرابی‌های تیغه ساطوری را بدانند.

بازرسی برای یافتن خرابی

بدنه تیغه‌ها اغلب از دو قسمت خراب می‌شوند: قسمت نوک ریل‌های[1] تیغه و سطح داخلی شیار[2] تیغه (فضای بین ریل‌ها). از آنجا که مشاهده نوک ریل‌های تیغه آسان‌تر از سطح داخلی شیار است، بازرسی خرابی تیغه را از قسمت نوک ریل‌های تیغه شروع نمایید. به سطح پشتی نوک تیغه توجه ویژه‌ای داشته باشید، چرا که بیشترین خرابی ریل‌های تیغه در همین منطقه اتفاق می‌افتد. کاربران اره‌ای که دائما عملیات برش انجام می‌دهند با خرابی تیغه از این محل رو به رو هستند. در ادامه به دنبال پریدگی یا هر نوع آسیب دیگری روی ریل‌های تیغه باشید.

 

تصویر 1

به سطح صافی که در پشت اسپراکت وجود دارد توجه کنید. دماغه تیغه در تصویر هنوز هم قابل استفاده است، اما آسیب دیده به نظر می‌رسد.

 

 

تصویر2

به سطحی که که در پشت سوراخ روغن است توجه کنید. همچنین می‌توانید لبه‌های سیمی که در همان سطح وجود دارد ببینید.

اگر نوک تیغه به نظر سالم است، ریل‌های تیغه را به خصوص در قسمت پایه تیغه بازرسی نمایید. تیغه آسیب دیده دنباله‌ای[3] باریک خواهد داشت. اگر به نظر می‌رسد که دنباله باریک است برای تشخیص شدت آسیب‌دیدگی، تیغه را با یک تیغه نو مقایسه نمایید. تیغه کهنه را روی تیغه نو قرار دهید تا بتوانید میزان آسیب‌دیدگی تیغه را تشخیص دهید.

سپس به عمق شیار توجه کنید. در تیغه با پایه[4] آسیب‌دیده، ارتفاع ریل‌ها کم می‌شود. در مواردی که تیغه به شدت آسیب دیده است، شیار خیلی کم عمق شده و محل‌هایی که لینک‌های محرک زنجیر در کف شیار ساییده می‌شوند قابل مشاهده است. هر کدام از آسیب‌های اشاره شده را در حین بازرسی تیغه مشاهده کردید، لازم است که تیغه را تعویض نمایید.

پس از بازرسی ظاهر تیغه، خرابی داخل شیار تیغه را بررسی کنید. بازرسی خرابی داخل شیار مشکل است اما روش ساده‌ای برای تعیین میزان خرابی وجود دارد: زمانی که زنجیر روی تیغه نصب است، یک سطح راست و صاف را در مقابل تیغه و دندانه برش زنجیر قرار دهید (مطابق تصویر 3). اگر داخل شیار تیغه سالم باشد، یک فاصله مناسب بین تیغه و سطح صاف به وجود می‌آید. اما اگر شیار آسیب دیده باشد، زنجیر در شیار تکیه می‌زند و اگر میزان خرابی زیاد باشد بدنه تیغه نیز به سطح صاف می‌چسبد. اگر شیار تیغه ساطوری دچار چنین خرابی شده باشد لازم است تیغه را تعویض نمایید.

 

 

تصویر 3

شیار تیغه سالم سبب ایجاد یک فاصله معین بین تیغه و سطح صاف می‌شود. در حالی که شیار تیغه معیوب سبب تکیه زدن تیغه به سطح صاف می‌شود. با این روش به راحتی می‌توانید تیغه معیوب را تشخیص دهید.

اگر از یک تیغه نو برش مقطعی بگیرید، مشاهده می‌کنید که شیار به شکل"U" است و هر دو دیواره شیار یا همان ریل‌ها با هم موازی هستند. پس از استفاده از اره زنجیری، لینک‌های محرک زنجیر داخل این شیار ساییده می‌شوند که منجر به فرسوده شدن تیغه خواهد شد. همیشه قسمت نوک تیغه سریع‌تر فرسوده می‌شود و شکل مقطع شیار به صورت "V" در می‌آید.

 

 

 

 

 

 

 

تصویر 4

سوهان کاری ریل‌های تیغه ساطوری

معمولا نوک ریل‌های تیغه در سطح یکسانی هستند، البته همیشه این طور نیست. در برخی برش‌ها، مانند برش بایاس  روی یکی از ریل‌ها فشار بیشتری وارد می‌شود، این موضوع به مرور زمان می‌تواند سبب خرابی سریع‌تر یکی از ریل‌ها می‌شود. زمانی که این اتفاق می‌افتد، زنجیر در جای صحیح خود روی تیغه قرار نمی‌گیرد. راه حل این خرابی آن است که نوک ریل‌های تیغه را سوهان کاری نمایید تا ارتفاع ریل‌ها یکسان شود و با دیواره تیغه زاویه 90 درجه بسازد.

از آنجا که سوهان کاری ریل‌های تیغه، بار دیگر ریل‌ها را عمودی می‌کند، نشانه آن خواهد بود که تیغه به پایان عمر کاری خود نزدیک شده است.

با لبه‌‌های کج شده[5] چه کار کنیم؟

در طول بازرسی تیغه، ممکن است با لبه‌ی ریل کج شده مواجه شوید، مراقب باشید چون این لبه‌ها می‌توانند تیز باشند. اگر سوهان مناسبی در اختیار دارید از آن برای برداشتن این لبه استفاده کنید. این تغییر شکل در لبه ریل تیغه می‌توانند سبب کشش در زمان برش شود. دلیل دیگر آن که باید این لبه را سوهان کاری نمایید آن است که این لبه قدرت براده‌برداری زنجیر را تضعیف می‌کند. لبه‌های کج شده تیغه سرانجام خواهند شکست، بنابراین سوهان کاری آن‌ها از شکستن لبه تیغه پیشگیری می‌کند.

 

تصویر 5

لبه‌های کج و تیز روی تیغه باید به وسیله‌ی سوهان برداشته شوند.

تمیز کردت شیار تیغه و سوراخ روغن

هر بار که تیغه را از جهت آسیب‌دیدگی بازرسی می‌کنید، فرصتی را نیز برای تمیز کردن براده‌های چوب از داخل شیار و ریل‌های تیغه و سوراخ روغن صرف کنید. این کار را می‌توانید با هر وسیله‌ای که مناسب بیرون آوردن براده‌ها باشد انجام دهید. تمیز بودن ریل‌ها و شیار تیغه از جهت اجرای روغن‌کاری خوب در زمان کار اهمیت ویژه‌ای دارد.

چگونه متوجه شویم که کشش زنجیر کم شده است؟

بسیاری از کاربران اره زنجیری کشش زنجیر را به درستی تنظیم نمی‌کنند. اغلب فکر می‌کنند زمانی که زنجیر شل نیست پس کشش زنجیر درست تنظیم شده است. البته تا حدودی این تصور صحیح است. اگر کف شیار تیغه در قسمت نوک و پایه به سرعت آسیب می‌بیند، این نشانه‌ی شل بودن زیاد زنجیر است.

اگر کشش کافی برای زنجیر تنظیم نشده باشد، زنجیر در جای خود می‌ماند و با گردش اسپراکت دور نمی‌گیرد. و اگر زنجیر را خیلی سفت کنید زنجیر، تیغه و موتور اره آسیب خواهند دید.

چگونه خارج شدن زنجیر از ریل تیغه کهنه را کاهش دهیم؟

اگر پایه تیغه‌ای که استفاده می‌کنید به طور قابل توجهی آسیب دیده است، زنجیر تمایل زیادی دارد تا از ریل تیغه خارج شود. اگر تیغه آسیب دیده را با یک تیغه نو مقایسه کنید، مشاهده می‌کنید که پایه تیغه آسیب دیده خیلی باریک شده است. از بین رفتن ارتفاع ریل تیغه در قسمت پایه‌ی تیغه، سبب می‌شود فاصله‌ای که زنجیر در زمان گردش به دور اسپراکت، بیرون از شیار تیغه می‌پیماید، بیشتر شود. افزایش این فاصله سبب آسان‌تر خارج شدن زنجیر از ریل تیغه می‌شود.

واضح است که راه حل تعویض تیغه کهنه است، اما اگر هنوز هم تیغه قابل استفاده است می‌توانید از زنجیر کوتاه‌تری استفاده نمایید. در واقع با این کار فاصله‌ی ذکر شده را کاهش داده‌اید و زنجیر در فاصله نزدیک‌تر به اسپراکت گردش می‌کند.

چگونه عمر ریل تیغه را افزایش دهیم؟

راه ساده افزایش عمر ریل تیغه، گرداندن تیغه ساطوری است. هر موقع که زنجیر را عوض می‌کنید یا نیاز به باز کردن قطعات قسمت تیغه و زنجیر بود، از فرصت استفاده کرده و تیغه را معکوس ببندید. توجهی به برعکس شدن آرم و مارک تیغه نداشته باشید. همیشه ریل‌های تیغه در پایین سریع‌تر آسیب می‌بینند زیرا فشار برش همیشه به همان قسمت وارد می‌شود. بنابراین گرداندن تیغه سبب می‌شود تا هر دو طرف تیغه به طور یکنواخت‌تری کهنه شود. توجه داشته باشید که همیشه تایرهای خودروهایتان را نیز به همین دلیل جا به جا می‌کنید.

چگونه خرابی تیغه را تشخیص بدهم؟

اپراتورهای با تجربه اره زنجیری هیچ وقت تیغه‌شان کج نمی‌شود اما هر  کاربر حرفه‌ای نیز ممکن است گاهی تیغه اره را در جای نامناسبی بگذارد که سبب کج شدن تیغه شود. به هر حال این اتفاق اجتناب ناپذیر است. بنابراین زمانی که احساس کردید تیغه چنین آسیبی دیده است کار را متوقف کنید و تیغه را بازرسی کنید. گاهی اوقات تشخیص کج شدگی آسان است، و گاهی لازم است تیغه را باز کنید و به دقت آن را بررس نمایید.

تیغه را باز کنید و آن تمیز نمایید. اگر همه سطح تیغه خوب به نظر می‌رسد، تیغه را مانند تفنگی که می‌خواهید با آن هدفی را نشانه بگیرید در دست گرفته و از داخل شیار تیغه و از میان ریل‌‎ها نگاه کنید. اگر تیغه کج شده باشد به این روش قابل تشخیص خواهد بود و کج شدگی را در بدنه تیغه مشاهده می‌کنید.

 

تصویر 6

تیغه را به روش نشان داده شده در دست بگیرید و از شیار تیغه نگاه کنید، نگاه کنید بدنه تیغه کج نشده باشد. از این زاویه دید به آسانی می‌توانید راست یا کج بودن تیغه را مشاهده کنید.

تیغه‌ی پیچ خورده یا تاب برداشته

اگر تیغه را روی سطحی صاف قرار دادید و مشاهده نمودید که یک طرف تیغه بالاتر از سمت دیگر است تیغه تاب برداشته است. صاف کردن تیغه در این شرایط بسیار مشکل است و باید آن را تعویض نمایید.

ریل‌های شکسته

اگر تیغه کج شده بود، به دقت ریل‌های تیغه را در محل کج شدگی بازرسی نمایید. اگر کج شدگی زیاد باشد احتمالا ریل‌ها در همان محل شکسته باشند، در این صورت تلاش برای صاف کردن تیغه بیهوده است و باید تعویض شود. اگر ریل‌ها نشکسته بودند، سعی کنید تیغه را صاف کنید.

---

[1] rail

[2] groove

[3] tail

[4] Bar heel

[5] Wire-Like Edges

مخاطره برگشت ضربه‌ای اره زنجیری

مخاطره برگشت ضربه‌ای اره زنجیری[1]

برگشت اره زنجیری رایج‌ترین مخاطره در کار با اره‌های زنجیری است. حادثه‌ی برگشت اره معمولا در زمانی اتفاق می‌افتد که زنجیر در حال گردش از نوک تیغه ساطوری / ساتوری به شیء سختی برخورد می‌کند، یا زمانی که تیغه اره در شکاف چوب گیر کند. در برخی موارد، تماس نوک تیغه ساطوری می‌تواند منجر به برگشت معکوس سبک و سریع و ضربه تیغه ساطوری به سمت عقب و به سوی اپراتور شود. این حادثه در زمانی اتفاق می‌افتد که اپراتور اصلا انتظار آن را ندارد. اگر اپراتور نتواند ضربه‌ی برگشت را کنترل نماید، بدون شک جراحت شدیدی برای اپراتور اتفاق می‌افتد. اغلب اپراتورهای خسته و بی تجربه از قربانیان این نوع حوادث اره زنجیری هستند.

با مقدمه ارائه شده روشن است که چرا توصیه می‌کنیم از زنجیرهایی که خطر برگشت را کاهش می‌دهند استفاده کنید. البته در این نوع زنجیرها نیز خطر برگشت وجود دارد اما با ضربه و نیروی کمتری این اتفاق می‌افتد. باز هم به یاد داشته باشید که استفاده از زنجیر ایمن‌تر با خطر برگشت کم بهانه‌ای برای بی‌احتیاطی نیست و این دسته از زنجیرها نیز می‌توانند سبب بروز آسیب‌دیدگی و جراحت شدید برای اپراتور شوند.

 

نوک تیغه ساطوری به عنوان منطقه خطر برگشت شناخته می‌شود. در زمان تماس نوک تیغه ساطوری با شیء مانند شاخه یا کنده درخت خطر برگشت ناگهانی نوک تیغه به سمت اپراتور وجود دارد.

در طراحی‌های نوین اره زنجیری تجهیزات متنوعی برای کاهش خطر وقوع این نوع حوادث و پیشگیری از جراحت شدید اپراتور در نظر گرفته شده است. در میان آن‌ها می‌توان به ترمز زنجیر، محافظ دسته (چپ) جلو و دسته تیغه و زنجیرهای خاصی که برگشت کم‌تری دارند اشاره کرد. برای اطمینان از عملکرد این تجهیزات، لازم است اره زنجیری به درستی مونتاژ شود و این تجهیزات کارایی خود را داشته باشند.

یادآور می‌شویم مهم نیست اره زنجیری شما چطور تجهیز شده باشد، توصیه می‌کنیم از زنجیر و تیغه ساطوری که خطر برگشت کمتری دارند استفاده نمایید، مگر این که دوره‌های حرفه‌ای آموزش استفاده بی خطر از اره‌ها را گذرانده باشید.

 

این اپراتور کفش ایمنی مناسب، شلوار ایمنی ضد برش، عینک ایمنی، گوشی ایمنی و دستکش به تن دارد. زمانی که اره موتوری را روشن می‌کنید، لازم است از تجهیزات ایمنی مناسب استفاده نمایید.

چند توصیه برای این که ایمن‌تر با اره زنجیری کار کنید:

1-       در خصوص مخاطره برگشت ضربه‌ای اره زنجیری بیاموزید. نیروی برگشت اره غیر قابل کنترل نیست. فقط زمانی خطرناک است که یا خیلی خسته باشید و نتوانید اره را کنترل کنید و یا تجربه‌ی کافی برای مقابله نداشته باشید. آگاهی داشتن از حوادث اره موتوری در کنترل اتفاقات خطرناک کمک بسیار زیادی به اپراتورها و افراد در معرض خطر می‌کند.

2-      در زمان کار با اره کاملا هشیار باشید. قبل از شروع کار درباره کاری که انجام می‌دهید فکر کنید. هر زمان که احساس خستگی کردید کار متوقف کنید. از مصرف موادی که هوشیاری شما را کاهش می‌دهد اکیدا خودداری کنید.

3-     همیشه از انواع تیغه و زنجیر ایمن‌تر با خطر برگشت کم استفاده نمایید.

4-     مطمئن شوید اره موتوری که استفاده می‌کنید مجهز به ترمز زنجیر باشد. قبل از شروع کار یکبار ترمز تیغه را امتحان کنید تا از صحت عملکرد آن اطمینان داشته باشید.

5-     لباس و تجهیزات ایمنی مناسب بپوشید. دستکش ایمنی دست‌هایتان را حفظ می‌کند و احتمال سر خوردن اره را کاهش می‌دهد. کفش ایمنی برای حفظ پاهایتان مناسب است و استقرار شما روی زمین و در موقعیت مناسب کاری را بهبود می‌بخشد. شلوار کار مناسب و ایمن در برابر برش پاهایتان را از خطر بریدگی حفظ می‌کند.

6-      مراقب باشید. هرگز اره روشن را با یک دست نگیرید. اگر در محل مناسبی مستقر نشده‌اید اره را روشن نکنید. از بریدن هر چیزی در بالای سرتان یا در ارتفاع بالاتر از محلی که مستقر هستید اکیدا خودداری کنید.

7-     مراقب باشید. شرایط نشان داده شده در تصویر منجر به حادثه برگشت اره می‌شوند:

 

 

زنجیرهای ایمن SKN شرکت سبزکوش نگین

زنجیرهای منتخب از نظر مشخصات فنی گام، پایه و سایز مناسب برای اره‌های زنجیریNT230، SKN3200، NT180، SKN5200 و SKN5800 هستند. این زنجیرها به دلیل طراحی پایه زنجیر از نوع بامپر ایمنی بالاتری در مقابل خطر حادثه برگشت اره دارند.

 

 

 

 

 

 

مدل SKN91YNS

 

انحنای پایه زنجیر برگشت اره را کاهش می‌دهد.

لینک نوع حفره روغنی توزیع روغن را در سراسر زنجیر و تیغه ساطوری/ساتوری آسان می‌کند.

این زنجیر برای اره زنجیری تا cc42 و تیغه ساطوری تا "18  (cm45) مناسب است.

 

مدل SKN91YNG

 

لینک نوع بامپر که به کاهش برگشت اره کمک می‌کند.

توصیه شده برای اره‌ موتوری زنجیری cc35 تا cc60 و تیغه ساطوری "11 (cm28) تا "20 (cm50).

 

مدل SKN21YNP

 

لینک نوع بامپر که به کاهش برگشت اره کمک می‌کند.

لینک نوع حفره روغنی توزیع روغن را در سراسر زنجیر و تیغه ساطوری آسان می‌کند.

توصیه شده برای اره‌ موتوری زنجیری cc35 تا cc60 و تیغه ساطوری "11 (cm28) تا "20 (cm50).

 

مدل  SKN21MN

 

حفره‌هایی که روغن زنجیر می‌تواند در داخل آن جمع شود در هر دو سمت لینک زنجیر وجود دارد. این طراحی لینک زنجیر امکان توزیع هر چه بهتر روغن را در سراسر طول شیار تیغه ساطوری فراهم می‌کند و روغن‌کاری را تا 10% بهبود می‌بخشد. در نتیجه عمر زنجیر افزایش می‌یابد.

توصیه شده برای اره‌ موتوری زنجیری cc35 تا cc60 و تیغه ساطوری "11 (cm28) تا "20 (cm50).

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

توصیه‌های ایمنی عمومی در استفاده از اره زنجیری

 

در ادامه توصیه‌های ایمنی لازم برای کمک به عملکرد بهتر اپراتورهای اره زنجیری ارائه شده است:

1-      قبل از شروع کار، کتابچه راهنمای کاربری که همراه با دستگاه اره زنجیری به دستتان رسیده است با دقت مطالعه کنید.

2-     اگر خسته هستید یا سطح هوشیاری‌تان پایین است کار با اره زنجیری را شروع نکنید. دستگاه اره زنجیری بسیار خطر ناک است، بنابراین لازم است که هوشیار و آماده باشید.

3-    از لباس و تجهیزات ایمنی مناسب اساتفاده نمایید.

4-    دستگاه اره را با هر دو دست بگیرید. با محکم گرفتن دستگاه اره می‌توانید خطراتی نظیر برگشت اره را کنترل نمایید و عکس‌العمل مناسبی نشان دهید.

5-    برای در دست گرفتن دستگاه اره، با دست راستتان دسته عقب (گاز) را بگیرید و با دست چپتان دسته جلو اره را بگیرید. حتی اگر چپ دست هم هستید به همین شیوه دستگاه اره زنجیری را در دست بگیرید.

6-     همیشه مراقبت کنید که دسته‌ها خشک و تمیز باشند و هیچ روغن، سوخت یا مخلوطی از آن‌ها روی دسته‌ها نباشد.

7-    برای اجرای عملیات حتما در موقعیت مناسبی بایستید و کمی به پهلو قرار بگیرید. هیچ‌گاه کاملا در پشت اره نایستید تا بتوانید عکس‌العمل مناسبی در مقابل خطر ضربه برگشت اره داشته باشید.

8-    در ارتفاع مناسبی نسبت به محلی که قصد برش دارید بایستید. هرگز چوبی را که بالای سرتان است یا تسلط کافی بر آن ندارید برش نزنید.

9-     در جای مناسبی کاملا روی پاهایتان مستقر شوید. هرگز عملیات برش را قبل از این که کاملا آماده و تجهیز شده باشید شروع نکنید.

10-   برای پیشگیری از خطر برگشت اره زنجیری، مطمئن شوید که مانع محکمی در محل برش وجود نداشته باشد. در زمان کار با اره مراقب باشید که نوک تیغه با محل برش برخورد نداشته باشد. هرگز در نزدیکی فنس‌های سیمی با اره زنجیری کار نکنید.

11-    قبل از افتادن درخت، مطمئن شوید که فضای مناسبی برای افتادن آن در نظر گرفته شده است.

12-   در زمان بریدن شاخه یا تنه درختانی که تحت کشش هستند، مراقب باشید که پس از آزاد شدن فشار کششی، شاخه یا اره به شما ضربه نزند.

13-  زمانی که دستگاه اره را روشن کردید به هیچ شخصی اجازه ندهید به شما و اره نزدیک شود. اشخاص و حیوانات را از محدوده کاری تان دور کنید.

14-  هرگز با دستگاه اره‌ای که آسیب دیده، به درستی تنظیم نیست، یا به طور کامل مونتاژ نشده است کار نکنید. مطمئن شوید زمانی که دستتان را از روی شاسی گاز برمی‌دارید یا آن را رها می‌کنید زنجیر متوقف می‌شود. اگر در درستی کارکرد فنی دستگاه اره شک دارید حتما با مکانیک مشورت نمایید.

15-  برای انجام امور سرویس نگهداری دستگاه اره زنجیری حتما مطابق با دستورالعمل ارائه شده توسط شرکت سازنده عمل کنید.

16-  کشش زنجیر را با دقت تنظیم کنید. زنجیر شل می‌تواند به تیغه آسیب برساند.

17-  اره زنجیری فقط برای برش چوب طراحی شده است. از این دستگاه برای برش هیچ ماده دیگری استفاده نکنید.

18- هرگز با زنجیر کند کار نکنید. زمانی که زنجیر تیز باشد، واحد برش در چوب نفوذ می‌کند و فقط یک فشار کوچک برای هدایت تیغه کافی است تا برشی عالی داشته باشید. زنجیر کند گرد چوب زیادی تولید می‌کند که نشانه‌ی خوبی برای تشخیص زمان تیز کردن یا تعویض زنجیر است.

19-   برای حداکثر کرن عمر کاری تیغه و زنجیر، کشش زنجیر را به درستی تنظیم کنید و از روغن با کیفیت برای واحد برش استفاده نمایید.

20-  از تیغه و زنجیری که ایمنی بیشتری برای برگشت ضربه‌ای اره دارند استفاده کنید.

 

 

---

[1] Chainsaw Kickback

[2] Kickbac