تیغه‌های ساطوری در اره‌های زنجیری اهمیت ویژه‌ای دارند. اول، این تیغه هادی زنجیر است و زنجیر با سرعت بالایی به دور آن می‌گردد. دوم، تیغه اغلب وارد شیار برش می‌شود که ممکن است خم شود، تاب بردارد و غیره. بنابراین لازم است که کاربران اره زنجیری نحوه مراقب و بازرسی خرابی‌های تیغه ساطوری را بدانند.
بازرسی برای یافتن خرابی
بدنه تیغه‌ها اغلب از دو قسمت خراب می‌شوند: قسمت نوک ریل‌های[1] تیغه و سطح داخلی شیار[2] تیغه (فضای بین ریل‌ها). از آنجا که مشاهده نوک ریل‌های تیغه آسان‌تر از سطح داخلی شیار است، بازرسی خرابی تیغه را از قسمت نوک ریل‌های تیغه شروع نمایید. به سطح پشتی نوک تیغه توجه ویژه‌ای داشته باشید، چرا که بیشترین خرابی ریل‌های تیغه در همین منطقه اتفاق می‌افتد. کاربران اره‌ای که دائما عملیات برش انجام می‌دهند با خرابی تیغه از این محل رو به رو هستند. در ادامه به دنبال پریدگی یا هر نوع آسیب دیگری روی ریل‌های تیغه باشید.
|
تصویر 1
|
به سطح صافی که در پشت اسپراکت وجود دارد توجه کنید. دماغه تیغه در تصویر هنوز هم قابل استفاده است، اما آسیب دیده به نظر می‌رسد. |
|
تصویر2
|
به سطحی که که در پشت سوراخ روغن است توجه کنید. همچنین می‌توانید لبههای سیمی که در همان سطح وجود دارد ببینید. |
اگر نوک تیغه به نظر سالم است، ریل‌های تیغه را به خصوص در قسمت پایه تیغه بازرسی نمایید. تیغه آسیب دیده دنباله‌ای[3] باریک خواهد داشت. اگر به نظر می‌رسد که دنباله باریک است برای تشخیص شدت آسیب‌دیدگی، تیغه را با یک تیغه نو مقایسه نمایید. تیغه کهنه را روی تیغه نو قرار دهید تا بتوانید میزان آسیب‌دیدگی تیغه را تشخیص دهید.
سپس به عمق شیار توجه کنید. در تیغه با پایه[4] آسیب‌دیده، ارتفاع ریل‌ها کم می‌شود. در مواردی که تیغه به شدت آسیب دیده است، شیار خیلی کم عمق شده و محل‌هایی که لینک‌های محرک زنجیر در کف شیار ساییده می‌شوند قابل مشاهده است. هر کدام از آسیب‌های اشاره شده را در حین بازرسی تیغه مشاهده کردید، لازم است که تیغه را تعویض نمایید.
پس از بازرسی ظاهر تیغه، خرابی داخل شیار تیغه را بررسی کنید. بازرسی خرابی داخل شیار مشکل است اما روش ساده‌ای برای تعیین میزان خرابی وجود دارد: زمانی که زنجیر روی تیغه نصب است، یک سطح راست و صاف را در مقابل تیغه و دندانه برش زنجیر قرار دهید (مطابق تصویر 3). اگر داخل شیار تیغه سالم باشد، یک فاصله مناسب بین تیغه و سطح صاف به وجود می‌آید. اما اگر شیار آسیب دیده باشد، زنجیر در شیار تکیه می‌زند و اگر میزان خرابی زیاد باشد بدنه تیغه نیز به سطح صاف می‌چسبد. اگر شیار تیغه ساطوری دچار چنین خرابی شده باشد لازم است تیغه را تعویض نمایید.
|
تصویر 3
شیار تیغه سالم سبب ایجاد یک فاصله معین بین تیغه و سطح صاف می‌شود. در حالی که شیار تیغه معیوب سبب تکیه زدن تیغه به سطح صاف می‌شود. با این روش به راحتی می‌توانید تیغه معیوب را تشخیص دهید.
|
| |
اگر از یک تیغه نو برش مقطعی بگیرید، مشاهده می‌کنید که شیار به شکل"U" است و هر دو دیواره شیار یا همان ریل‌ها با هم موازی هستند. پس از استفاده از اره زنجیری، لینک‌های محرک زنجیر داخل این شیار ساییده می‌شوند که منجر به فرسوده شدن تیغه خواهد شد. همیشه قسمت نوک تیغه سریع‌تر فرسوده می‌شود و شکل مقطع شیار به صورت "V" در می‌آید.
تصویر 4
سوهان کاری ریل‌های تیغه ساطوری
معمولا نوک ریل‌های تیغه در سطح یکسانی هستند، البته همیشه این طور نیست. در برخی برش‌ها، مانند برش بایاس روی یکی از ریل‌ها فشار بیشتری وارد می‌شود، این موضوع به مرور زمان می‌تواند سبب خرابی سریع‌تر یکی از ریل‌ها می‌شود. زمانی که این اتفاق می‌افتد، زنجیر در جای صحیح خود روی تیغه قرار نمی‌گیرد. راه حل این خرابی آن است که نوک ریل‌های تیغه را سوهان کاری نمایید تا ارتفاع ریل‌ها یکسان شود و با دیواره تیغه زاویه 90 درجه بسازد.
از آنجا که سوهان کاری ریل‌های تیغه، بار دیگر ریل‌ها را عمودی می‌کند، نشانه آن خواهد بود که تیغه به پایان عمر کاری خود نزدیک شده است.
با لبههای کج شده[5] چه کار کنیم؟
در طول بازرسی تیغه، ممکن است با لبه‌ی ریل کج شده مواجه شوید، مراقب باشید چون این لبه‌ها می‌توانند تیز باشند. اگر سوهان مناسبی در اختیار دارید از آن برای برداشتن این لبه استفاده کنید. این تغییر شکل در لبه ریل تیغه می‌توانند سبب کشش در زمان برش شود. دلیل دیگر آن که باید این لبه را سوهان کاری نمایید آن است که این لبه قدرت براده‌برداری زنجیر را تضعیف می‌کند. لبههای کج شده تیغه سرانجام خواهند شکست، بنابراین سوهان کاری آنها از شکستن لبه تیغه پیشگیری می‌کند.
|
تصویر 5
لبههای کج و تیز روی تیغه باید به وسیله‌ی سوهان برداشته شوند.
|
| |
تمیز کردت شیار تیغه و سوراخ روغن
هر بار که تیغه را از جهت آسیب‌دیدگی بازرسی می‌کنید، فرصتی را نیز برای تمیز کردن براده‌های چوب از داخل شیار و ریل‌های تیغه و سوراخ روغن صرف کنید. این کار را می‌توانید با هر وسیله‌ای که مناسب بیرون آوردن براده‌ها باشد انجام دهید. تمیز بودن ریل‌ها و شیار تیغه از جهت اجرای روغن‌کاری خوب در زمان کار اهمیت ویژه‌ای دارد.
چگونه متوجه شویم که کشش زنجیر کم شده است؟
بسیاری از کاربران اره زنجیری کشش زنجیر را به درستی تنظیم نمی‌کنند. اغلب فکر می‌کنند زمانی که زنجیر شل نیست پس کشش زنجیر درست تنظیم شده است. البته تا حدودی این تصور صحیح است. اگر کف شیار تیغه در قسمت نوک و پایه به سرعت آسیب می‌بیند، این نشانه‌ی شل بودن زیاد زنجیر است.
اگر کشش کافی برای زنجیر تنظیم نشده باشد، زنجیر در جای خود می‌ماند و با گردش اسپراکت دور نمی‌گیرد. و اگر زنجیر را خیلی سفت کنید زنجیر، تیغه و موتور اره آسیب خواهند دید.
چگونه خارج شدن زنجیر از ریل تیغه کهنه را کاهش دهیم؟
اگر پایه تیغه‌ای که استفاده می‌کنید به طور قابل توجهی آسیب دیده است، زنجیر تمایل زیادی دارد تا از ریل تیغه خارج شود. اگر تیغه آسیب دیده را با یک تیغه نو مقایسه کنید، مشاهده می‌کنید که پایه تیغه آسیب دیده خیلی باریک شده است. از بین رفتن ارتفاع ریل تیغه در قسمت پایه‌ی تیغه، سبب می‌شود فاصله‌ای که زنجیر در زمان گردش به دور اسپراکت، بیرون از شیار تیغه می‌پیماید، بیشتر شود. افزایش این فاصله سبب آسان‌تر خارج شدن زنجیر از ریل تیغه می‌شود.
واضح است که راه حل تعویض تیغه کهنه است، اما اگر هنوز هم تیغه قابل استفاده است می‌توانید از زنجیر کوتاه‌تری استفاده نمایید. در واقع با این کار فاصله‌ی ذکر شده را کاهش داده‌اید و زنجیر در فاصله نزدیک‌تر به اسپراکت گردش می‌کند.
چگونه عمر ریل تیغه را افزایش دهیم؟
راه ساده افزایش عمر ریل تیغه، گرداندن تیغه ساطوری است. هر موقع که زنجیر را عوض می‌کنید یا نیاز به باز کردن قطعات قسمت تیغه و زنجیر بود، از فرصت استفاده کرده و تیغه را معکوس ببندید. توجهی به برعکس شدن آرم و مارک تیغه نداشته باشید. همیشه ریل‌های تیغه در پایین سریع‌تر آسیب می‌بینند زیرا فشار برش همیشه به همان قسمت وارد می‌شود. بنابراین گرداندن تیغه سبب می‌شود تا هر دو طرف تیغه به طور یکنواخت‌تری کهنه شود. توجه داشته باشید که همیشه تایرهای خودروهایتان را نیز به همین دلیل جا به جا می‌کنید.
چگونه خرابی تیغه را تشخیص بدهم؟
اپراتورهای با تجربه اره زنجیری هیچ وقت تیغه‌شان کج نمی‌شود اما هر کاربر حرفه‌ای نیز ممکن است گاهی تیغه اره را در جای نامناسبی بگذارد که سبب کج شدن تیغه شود. به هر حال این اتفاق اجتناب ناپذیر است. بنابراین زمانی که احساس کردید تیغه چنین آسیبی دیده است کار را متوقف کنید و تیغه را بازرسی کنید. گاهی اوقات تشخیص کج شدگی آسان است، و گاهی لازم است تیغه را باز کنید و به دقت آن را بررس نمایید.
تیغه را باز کنید و آن تمیز نمایید. اگر همه سطح تیغه خوب به نظر می‌رسد، تیغه را مانند تفنگی که می‌خواهید با آن هدفی را نشانه بگیرید در دست گرفته و از داخل شیار تیغه و از میان ریل‌ها نگاه کنید. اگر تیغه کج شده باشد به این روش قابل تشخیص خواهد بود و کج شدگی را در بدنه تیغه مشاهده می‌کنید.
|
تصویر 6
تیغه را به روش نشان داده شده در دست بگیرید و از شیار تیغه نگاه کنید، نگاه کنید بدنه تیغه کج نشده باشد. از این زاویه دید به آسانی می‌توانید راست یا کج بودن تیغه را مشاهده کنید.
|
تیغه‌ی پیچ خورده یا تاب برداشته
اگر تیغه را روی سطحی صاف قرار دادید و مشاهده نمودید که یک طرف تیغه بالاتر از سمت دیگر است تیغه تاب برداشته است. صاف کردن تیغه در این شرایط بسیار مشکل است و باید آن را تعویض نمایید.
ریل‌های شکسته
اگر تیغه کج شده بود، به دقت ریل‌های تیغه را در محل کج شدگی بازرسی نمایید. اگر کج شدگی زیاد باشد احتمالا ریل‌ها در همان محل شکسته باشند، در این صورت تلاش برای صاف کردن تیغه بیهوده است و باید تعویض شود. اگر ریل‌ها نشکسته بودند، سعی کنید تیغه را صاف کنید.
